Καλοκαίρι 1994, Παγκόσμιο Κύπελλο Αμερικής, η Εθνική Ελλάδος του Αλκέτα Παναγούλια παρά τα όνειρα και τις φιλοδοξίες που υπήρχαν μαζεύει το ένα γκολ μετά το άλλο από Αργεντινή, Βουλγαρία και Νιγηρία, αποχαιρετώντας τη διοργάνωση με απολογισμό τρεις ήττες σε ισάριθμες αναμετρήσεις και το περιβόητο πλέον 4-4-2.

Λίγους μήνες αργότερα στη δημοσιότητα βγήκε το θρυλικό βίντεο με το ξέσπασμα του ομοσπονδιακού τεχνικού που ζητούσε με επιτακτικό τρόπο ένα γκολ. Από τον «μ…λ…α τον προπονητή» και το «σουτάρετε» μέχρι την προμενάδα του Μαχλά που ήθελε να περάσει την μισή ομάδα, εκείνη η ομιλία του Παναγούλια πάντα μου φαίνονταν υπερβολική. Υπερβολική, ίσως οξύμωρη και υπερβάλλον τραγική, καθώς πρώτον οι ποδοσφαιρικές δυνατότητες εκείνης της ομάδας ήταν συγκεκριμένες και δεύτερον γιατί οργανωτικά είχαμε υποβάλει τους παίκτες στη διαδικασία μιας τουρνέ σε ομογένεια και χορηγούς.

Από εκείνο το καλοκαίρι που ο υπογράφων βρίσκονταν σε μια άγουρη ηλικία έχουν περάσει πολλά χρόνια. Τριάντα. Μεγαλώσαμε και είδαμε πολλά, τόσο σε συλλογικό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Διοργανώσεις, αγώνες και ποδοσφαιριστές που μας έκαναν να αγαπήσουμε το άθλημα. Έτσι φτάσαμε στο σήμερα, στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα της Γερμανίας, το οποίο σίγουρα θα περάσει στη λήθη της ιστορίας πάρα πολύ γρήγορα, μιας και μας έδωσε το απόλυτο τίποτα. Εδώ και ένα μήνα καλά παιχνίδια δεν είδαμε, με κάποια λεπτά διάσπαρτων αναλαμπών και το πρώτο ημίχρονο του πρώτο ημιτελικού.  Καινούργιους ποδοσφαιριστές – πλην ελαχίστων εξαιρέσεων – δεν είδαμε, κάτι καινούργιο τεχνικά ή μια συστηματική παραλλαγή δεν υπήρξε. Μηδέν εις το πηλίκο. Αντιθέτως αυτό που είδαμε ήταν μια κακή αντιγραφή του στιλ παιχνιδιού που έφερε στη ποδοσφαιρική ζωή μας ο Πεπ Γκουρντιόλα, η οποία αυτήν την στιγμή τείνει να κυριαρχήσει λανθασμένα στην Ευρώπη. Ακόμα σε περιπτώσεις που αυτό το διαδοχικό passing game έξω από την περιοχή του αντιπάλου δεν ταιριάζει στα χαρακτηριστικά των ομάδων.

Πρώτο χαρακτηριστικό παράδειγμα η Γαλλία του Ντιντιέ Ντεσάμπ, ο οποίος επέλεξε να φορέσει στην ομάδα του ένα μανδύα κατοχής μπάλας, ακυρώνοντας τα καλά στοιχεία των ποδοσφαιριστών του. Οι «τρικολόρ» κατάφεραν να πάρουν το Μουντιάλ στη Ρωσία, εκμεταλλευόμενοι στο έπακρο την ταχύτητα του Κιλιάν Εμπαπέ, ο οποίος στην πρώτη του μεγάλη διοργάνωση είχε εντυπωσιάσει άπαντες, όντας στην πλευρά έχοντας απεριόριστο χώρο μετά την πίεση της μεσαίας γραμμής και της άμεσης τροφοδότησής του. Επόμενο παράδειγμα η Ιταλία, που στην προσπάθεια ανανέωσης που έκανε ο Ρομπέρτο Μαντσίνι άφησε πίσω του το άμεσο ποδόσφαιρο που έδειξε η ομάδα του στο προηγούμενο EURO με την εξαιρετική μεσαία.

Εδώ και ένα μήνα, καθισμένος στην καρέκλα του γραφείου μου, δεν ήταν λίγες οι φορές που έπιασα τον εαυτό μου να καταλαβαίνει απόλυτα τον αείμνηστο τεχνικό. Να τον καταλαβαίνω και να δικαιολογώ το ξέσπασμά του, καθώς έφτασα στο σημείο να φωνάζω με απόγνωση ως άλλος Παναγούλιας: «ΦΤΑΝΕΙ». Φτάνει με αυτό το έκτρωμα των διαδοχικών πασών έξω από την περιοχή μέχρι να βγάλουμε τον ποδοσφαιριστή φάτσα με το τέρμα, προκειμένου να πέσει το ποσοστό του xGoals. Φτάνει με το έκτρωμα του xGoals, λες και πλέον η πεμπτουσία του αθλήματος δεν είναι το γκολ αλλά το στατιστικό μέχρι αυτό να μπει. Ναι, το xGoals είναι ένα χρήσιμο εργαλείο τόσο για εμάς, τους προπονητές και τους ποδοσφαιριστές. Ναι, είναι μια μικρή επανάσταση για όλους. Αλλά μέχρι εκεί, αφού το ποδόσφαιρο με την απόλυτη προσήλωση στη θεωρία του xGoals σε συνδυασμό με το bild-up έχει γίνει από ανυπόφορο μέχρι αποκρουστικό.

Συνομιλώντας με ανθρώπους που ανθρώπους που διανύουν την τρίτη δεκαετία της ζωής τους και οδεύουν προς την τέταρτη δεν βρέθηκε ένας να μου πει πως το EURO της Γερμανίας δεν είναι η χειρότερη διοργάνωση. Δεν υπάρχει ένας να μου πει πως έχει πάρει κάτι από τους αγώνες που έχει δει. Δεν υπάρχει ένας που να μου πει ότι θα θυμάται κάτι περισσότερο από τον τελικό νικητή του θεσμού. Κλείνοντας, η επόμενη ημέρα του αθλήματος θεωρώ ότι θα είναι ακόμα χειρότερο. Θα μας απομακρύνει και άλλο από το θεαματικό, γρήγορο και απρόσμενο ποδόσφαιρο που έχουμε αγαπήσει. Τα xGoals, το bild-up, οι νέοι πειραματισμοί που έρχονται και εν γένει ο τρόπος που καταναλώνουμε ποδοσφαιρικό υλικό σε συνδυασμό με το όλο και αυξανόμενο ετήσιο  καλεντάρι θα οδηγήσουν το άθλημα σε μια απόλυτη απαξίωση.

Αν και ποτέ δεν ήμουν υπέρμαχος το ποδόσφαιρο να ενστερνίζεται πράγματα από άλλα αθλήματα και ιδίως από το μπάσκετ, θεωρώ πως τα «κεφάλια» των ομοσπονδιών που αποφασίζουν για τις αλλαγές στους κανονισμούς, θα πρέπει να σκεφτούν την εισαγωγή περιορισμού στον χρόνο της επίθεσης. Να υπάρχει δηλαδή συγκεκριμένο χρονικό περιθώριο για την ολοκλήρωση μια επίθεσης, από την έναρξη της κατοχής μέχρι την τελική προσπάθεια. Ίσως είναι νωρίς, αλλά πιστεύω ότι έτσι τουλάχιστον θα δούμε επιτέλους περισσότερη ταχύτητα και πιο άμεσο ποδόσφαιρο.